A A A

Wysokie sankcje za łamanie przepisów odpadowych

Gazeta Podatkowa

Z dniem 23 września 2021 r. weszły w życie przepisy ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (Dz. U. z 2021 r. poz. 1648). Nowelizacja ta wprowadziła zmiany m.in. dotyczące sankcji nakładanych za nieprowadzenie ewidencji odpadów lub dokonywanie w niej wpisów niezgodnych ze stanem rzeczywistym.

Nowe sankcje

Uprzednio obowiązujące sankcje za niestosowanie przepisów dotyczących rejestracji, ewidencji i sprawozdawczości w BDO dzieliły się na dwie kategorie:

grzywna (od 100 zł do ponad 1 mln zł) lub areszt wymierzane przez sądy,
administracyjna kara pieniężna (od 5.000 zł do 1 mln zł) nakładana przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.

Nowelizacja wprowadziła sankcję w postaci administracyjnej kary pieniężnej za naruszenie polegające na wykonywaniu obowiązku gospodarowania odpadami przez podmioty, które nie uzyskały wymaganych decyzji lub wymaganego wpisu do rejestru. W opinii ustawodawcy wzmocnienie sankcji w tym zakresie (zamiana kary grzywny na karę pieniężną w zakresie do 1 mln zł) pozwoli na skuteczniejsze działania Inspekcji Ochrony Środowiska w obszarze zwalczania nielegalnych działań w gospodarce odpadami i będzie miało wymiar dyscyplinujący dla podmiotów działających w tej branży.

Ustawodawca zdecydował się również na wprowadzenie sankcji w postaci administracyjnej kary za nieprowadzenie ewidencji odpadów albo prowadzenie tej ewidencji w sposób nieterminowy lub niezgodnie ze stanem rzeczywistym. Wojewódzka Inspekcja Ochrony Środowiska będzie wymierzać karę pieniężną w wysokości od 1.000 zł do 1 mln zł.

W uzasadnieniu do nowelizacji czytamy, że: "(...) Obecna sankcja jest zbyt łagodna, gdyż w znacznej części przypadków dokumentacja ewidencji stanowi główne źródło informacji na temat rodzajów i masy przyjmowanych do odzysku (zbieranych) odpadów (...)". Zmiana ta podyktowana jest tym, że bardzo częstym naruszeniem stwierdzanym jest umyślne nieprowadzenie ewidencji lub prowadzenie jej w sposób niezgodny ze stanem faktycznym. Przedsiębiorcy decydują się na takie działanie, bowiem dotychczas sankcja za to wykroczenie była znacznie niższa niż za brak rejestracji w BDO. W praktyce takie postępowanie prowadziło do nielegalnych form zagospodarowania odpadów, których ujawnienie było praktycznie niemożliwe. W opinii ustawodawcy takie: "(...) Nierzetelne prowadzenie ewidencji odpadów prowadzi do wystąpienia zjawiska tzw. kreatywnej ewidencji, czyli wykazywania w dokumentacji tylko takich rodzajów i ilości odpadów, które »mieszczą się« w ramach decyzji regulujących gospodarkę odpadami przez dany podmiot i mogą być wykorzystywane w sprawozdawczości rocznej, również sporządzanej przez gminy w ramach systemu gospodarki odpadami komunalnymi".

Nowe regulacje dotyczące wymierzania i nakładania kar mają pozwolić na obiektywne ustalenie ich wysokości, adekwatnie do stwierdzonego naruszenia, przy uwzględnieniu rodzajów odpadów, ich właściwości, ilości oraz wpływu na zdrowie, życie i środowisko, bez obaw, że sankcje w najwyższych wymiarach będą wymierzane na podstawie ilości nagromadzonych odpadów.

Odmowa wydania zezwolenia

Zmiana odpowiedzialności przedsiębiorców i zwiększenie wysokości sankcji będzie mieć wpływ przy ubieganiu się o kolejne zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów. Zgodnie bowiem z art. 46 ust. 1e pkt 2 lit. b) ustawy o odpadach odmowna decyzja zostaje wydana przedsiębiorcy będącemu osobą fizyczną, jeżeli co najmniej trzykrotnie wymierzono mu administracyjną karę pieniężną, o której mowa w art. 194, w ostatnich 10 latach, w wysokości przekraczającej łącznie kwotę 150.000 zł.

Najczęściej popełniane błędy przy prowadzeniu ewidencji odpadów:

-	nieprowadzenie karty ewidencji odpadów (uproszczona ewidencja odpadów),
-	brak numeracji karty ewidencji odpadów,
-	podawanie masy w dokumentach ewidencyjnych w kg,
-	ewidencja tylko wybranych odpadów,
-	ewidencja odpadów komunalnych,
-	nieprawidłowa ewidencja odpadów wytworzonych poza instalacją,
-	brak numeru BDO na karcie ewidencji odpadów,
-	jedna ewidencja odpadów wspólna dla kilku miejsc prowadzenia działalności.

Administracyjną karę pieniężną wymierza się m.in. za:

-	zmianę klasyfikacji odpadów niebezpiecznych na odpady inne niż niebezpieczne przez ich rozcieńczanie lub mieszanie ze sobą, lub z innymi odpadami, substancjami lub materiałami, prowadzące do obniżenia początkowego stężenia substancji niebezpiecznych do poziomu niższego niż poziom określony dla odpadów niebezpiecznych,
-	mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów, mieszanie odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne lub mieszanie odpadów niebezpiecznych z substancjami, materiałami lub przedmiotami,
-	transport odpadów niezgodnie z wymaganiami, o których mowa w art. 24 ustawy o odpadach,
-	magazynowanie odpadów niezgodnie z wymaganiami, o których mowa w art. 25 ust. 1-6 ustawy o odpadach,
-	nieprowadzenie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów albo prowadzenie tego systemu niezgodnie z przepisami art. 25 ust. 6a ustawy o odpadach,
-	przekazywanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych lub pozostałości z sortowania odpadów komunalnych, przeznaczonych do składowania, do instalacji komunalnej niezgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy o odpadach,
-	zbieranie odpadów wbrew zakazom, o których mowa w art. 23 ust. 2 ustawy o odpadach,
-	zlecanie wykonywania obowiązku gospodarowania odpadami podmiotom, które nie uzyskały wymaganych decyzji lub wymaganego wpisu do rejestru,
-	prowadzenie działalności w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 1 ustawy o odpadach, bez wymaganego wpisu do rejestru,
-	nieumieszczanie numeru rejestrowego na dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością,
-	nieprowadzenie ewidencji odpadów albo prowadzenie tej ewidencji w sposób nieterminowy lub niezgodnie ze stanem rzeczywistym,
-	dokonanie zrzutu olejów odpadowych do wód, gleby lub ziemi.