Badania wstępne i okresowe kierowców samochodów ciężarowych

Ubezpieczenia i Prawo Pracy

Czy kandydat do pracy na stanowisku kierowcy, który przedstawi ważne badania lekarskie i psychologiczne wydane na 5 lat, musi być skierowany na badania wstępne w jednostce medycyny pracy, z którą przyszłego pracodawcę wiąże umowa?

Wykonujący przewóz drogowy, czyli podróżujący po drogach publicznych kierowcy pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony oraz przeznaczonych do przewozu więcej niż 9 osób licząc z szoferem podlegają pod regulacje ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 2201). Określa ona szczegółowo zasady sprawowania nad nimi profilaktycznej opieki zdrowotnej. Badania lekarskie kierowców służą stwierdzeniu istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na stanowisku kierowcy i są wykonywane w zakresie i na zasadach określonych w Kodeksie pracy (art. 39j ust. 1 i 2 ustawy o transporcie drogowym). Zakres badań lekarskich kierowców uzupełniono o ustalenie istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. W efekcie lekarz badający kierowców musi mieć uprawnienia do przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników oraz prawo badania kandydatów na kierowców i kierowców (art. 39j ust. 6 ustawy o transporcie drogowym).

Ważne: Kierowcy wykonujący przewóz drogowy podlegają jednocześnie badaniom psychologicznym, których celem jest ustalenie istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy (art. 39k ustawy o transporcie drogowym).

Ustawa o transporcie drogowym ingeruje również w częstotliwość przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych. Pierwsze takie badania kierowca wykonuje przed wydaniem świadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzającym ukończenie kwalifikacji wstępnej, każde kolejne natomiast przed dniem wydania świadectwa kwalifikacji potwierdzającego ukończenie szkolenia okresowego. Są więc one przeprowadzane regularnie co 5 lat, a w przypadku kierowców po 60. roku życia co 30 miesięcy (art. 39j ust. 4 oraz art. 39k ust. 3 ustawy o transporcie drogowym). Podobnie jak u pozostałych pracowników, przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy ma obowiązek skierować kierowców na badania lekarskie i psychologiczne, pokryć ich koszt oraz przez cały okres zatrudnienia kierowcy przechowywać kopię orzeczeń lekarskich i psychologicznych (art. 39l ust. 1 pkt 1 lit. b, pkt 2 i pkt 3 lit. b ustawy o transporcie drogowym). Dopełnienie przez przedsiębiorcę obowiązku skierowania kierowców na badania lekarskie i psychologiczne uznaje się przy tym za równoznaczne ze spełnieniem obowiązków pracodawcy w zakresie wykonywania wstępnych i okresowych badań lekarskich z art. 229 § 1 i 2 K.p. (art. 39l ust. 3 ustawy o transporcie drogowym).

Ważne. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, wprowadzonych w związku z COVID-19, obowiązek kierowania kierowców zawodowych na badania lekarskie i psychologiczne o których mowa w art. 39j i art. 39k ustawy o transporcie drogowym oraz obowiązek odbycia przez kierowców tych badań został zawieszony.
Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków (skierowania na badania i odbycia badań) i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu. Powyższe wynika z art. 12a ust. 1 pkt 2 i ust 2 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, tzw. specustawy w sprawie COVID-19.

Z chwilą rozwiązania stosunku pracy podmiot wykonujący przewóz drogowy ma obowiązek wydania kierowcy kopii orzeczeń lekarskich i psychologicznych przechowywanych przez firmę w okresie zatrudnienia (art. 39l ust. 1 pkt 5 ustawy o transporcie drogowym).