Ulgi i ułatwienia dla przedsiębiorców w rozliczaniu i opłacaniu składek ZUS

Gazeta Podatkowa

Dla osób prowadzących własną firmę wysokość opłacanych co miesiąc składek ubezpieczeniowych to spore obciążenie finansowe. Jednak dla tych, którzy dopiero startują w biznesie - po spełnieniu określonych warunków - przewidziano niższe składki ZUS niż dla przedsiębiorców, którzy prowadzą firmę już od kilku lat. Z pewnych preferencji mogą też skorzystać niektórzy emeryci i renciści prowadzący działalność. Z kolei osoby posiadające status osoby niepełnosprawnej mogą uzyskać refundację części składek, które opłacają do ZUS. Dla przedsiębiorców, którzy prowadzą firmę samodzielnie bądź z pomocą osoby współpracującej, z pewnością dużym ułatwieniem jest to, że nie muszą pamiętać o comiesięcznym przekazywaniu rozliczeń do ZUS.

1. "Ulga na start”

Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców, w ubezpieczeniach społecznych została wprowadzona tzw. ulga na start. Polega ona na tym, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, pod warunkiem, że nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Powołany przepis dotyczy też wspólników spółki cywilnej.

Z "ulgi na start” może korzystać tylko przedsiębiorca. Nie obejmuje ona osoby współpracującej z przedsiębiorcą ani zatrudnionych przez niego pracowników bądź zleceniobiorców.

Przykład 1

Zakładamy, że osoba fizyczna rozpocznie po raz pierwszy prowadzenie działalności gospodarczej od 10 stycznia 2023 r. Wcześniej przez kilka lat (do końca grudnia 2022 r.) była zatrudniona w ramach umowy o pracę. Działalności gospodarczej nie będzie wykonywała na rzecz byłego pracodawcy.

Przedsiębiorca może skorzystać z "ulgi na start”. Z tego uprawnienia mógłby skorzystać również wówczas, gdyby w ramach działalności wykonywał prace na rzecz byłego pracodawcy, z tym że tylko wtedy, gdyby ich zakres różnił się od czynności wykonywanych na podstawie umowy o pracę.

Zgodnie z wyjaśnieniem ZUS (zamieszczonym na stronie internetowej www.zus.pl), "ulga na start” przysługuje przez 6 miesięcy kalendarzowych, liczonych od dnia faktycznego rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, przyjmując, że jeżeli dzień rozpoczęcia działalności przypada:

• pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, miesiąc ten wlicza się do okresu korzystania z "ulgi na start”,
• w trakcie miesiąca kalendarzowego, miesiąca tego nie wlicza się do okresu korzystania z "ulgi na start”.

Przykład 2

Załóżmy, że osoba fizyczna rozpoczęła działalność gospodarczą po raz pierwszy w życiu i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, u którego była zatrudniona do 31 grudnia 2022 r.

Wariant 1 - działalność gospodarcza zostanie rozpoczęta od 7 stycznia 2023 r.

Przedsiębiorca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie od 7 stycznia do 31 lipca 2023 r.

Wariant 2 - działalność gospodarcza zostanie rozpoczęta od 1 lutego 2023 r.

Przedsiębiorca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2023 r.

Przykład 3

Przyjmujemy założenia z poprzedniego przykładu (wariant 1) i dodatkowo, że przedsiębiorca zawiesi prowadzenie działalności gospodarczej na okres od 1 kwietnia do 31 maja 2023 r. Po wznowieniu działalności będzie miał prawo do kontynuowania "ulgi na start" tylko do 31 lipca 2023 r.

Przepisy ustawy - Prawo przedsiębiorców przewidują w art. 18 ust. 2 możliwość rezygnacji z tego uprawnienia, co odbywa się przez dokonanie przez przedsiębiorcę zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych. Wówczas objęcie przedmiotowymi ubezpieczeniami następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zostanie on zgłoszony. Jeżeli przedsiębiorca zgłosi się do ubezpieczeń społecznych, może skorzystać z opłacania składek od niższej podstawy, tj. 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Prawo do opłacania składek od niższej podstawy przysługuje też przedsiębiorcom, którzy będą kontynuowali działalność gospodarczą po wykorzystaniu pełnej "ulgi na start”. Powyższe wynika z art. 18aa ustawy o sus. Jak wyjaśnił ZUS, przedsiębiorca, który zrezygnuje z "ulgi na start”, kolejny raz będzie mógł skorzystać z tego uprawnienia dopiero po upływie 60 miesięcy kalendarzowych od dnia zakończenia działalności bądź jej zawieszenia.

Przykład 4

Przyjmujemy założenia z przykładu 2 (wariant 1) i dodatkowo, że przedsiębiorca zrezygnuje z "ulgi na start", przystępując od 1 kwietnia 2023 r. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Jeśli np. po dwóch miesiącach stwierdzi, że chciałby kontynuować tę ulgę przez pozostałe 2 miesiące, tj. czerwiec i lipiec 2023 r., nie będzie mógł cofnąć wcześniejszej decyzji i ponownie skorzystać z ulgi ani od 1 kwietnia 2023 r., ani też od 1 czerwca 2023 r.

"Ulga na start” nie obejmuje ubezpieczenia zdrowotnego. Przedsiębiorca w okresie korzystania z tego uprawnienia podlega zatem obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, o ile nie zawiesi wykonywania działalności w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). W okresie "ulgi na start” przedsiębiorca powinien zgłosić się do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 05 40 XX, a ponadto ma prawo zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków swojej rodziny (na druku ZUS ZCNA). Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustala w zależności od formy opodatkowania firmowych przychodów.

Ważne: Osoba prowadząca działalność gospodarczą jest zwolniona z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tego tytułu, jeżeli spełnia warunki określone w art. 82 ust. 8, 9, 9a, 9b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Wymienione wyżej przepisy ustawy zdrowotnej zwalniają z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności:

• osobę, której świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, w przypadku gdy osoba ta uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej,
• osobę zaliczoną do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, w przypadku gdy osoba ta uzyskuje przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej,
• osobę, której zasiłek macierzyński nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego (aktualnie 1.000 zł),
• osobę zatrudnioną jednocześnie na podstawie umowy o pracę, której przychód ze stosunku pracy jest niższy niż minimalna płaca, przychód z działalności nie przekracza 50% minimalnej płacy i opłaca zryczałtowany podatek dochodowy.

Ponadto składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, w przypadku gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności uzyskuje przychód jedynie z tytułu pozarolniczej działalności (art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).

2. Niższy ZUS

Zasadniczo każda osoba prowadząca pozarolniczą działalność może naliczać i opłacać za siebie składki na ubezpieczenia społeczne (tj. emerytalne, rentowe, wypadkowe i ewentualnie chorobowe) od dowolnie przyjętej podstawy wymiaru. Na jej wysokość nie ma wpływu ani wielkość dochodu uzyskiwanego z prowadzonej działalności, ani też rozmiar prowadzonej firmy. Zadeklarowana przez przedsiębiorcę kwota nie może być jednak niższa niż określone minimum, które odpowiada 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kalendarzowy (w 2023 r. - 4.161 zł).

Jednak dla przedsiębiorców, którzy dopiero rozpoczęli wykonywanie działalności gospodarczej, to minimum w początkowym okresie jej prowadzenia jest znacznie niższe. Dla nowych przedsiębiorców najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi bowiem 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

1.047 zł (od stycznia do czerwca) i 1.080 zł (od lipca do grudnia) - najniższa podstawa wymiaru składek społecznych obowiązująca nowych przedsiębiorców w 2023 r.

Z prawa do opłacania składek społecznych od obniżonej podstawy wymiaru nie mogą jednak skorzystać wszyscy nowi przedsiębiorcy. Są bowiem do niej uprawnione tylko osoby, które rozpoczną wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (na podstawie wpisu do CEIDG) lub innych przepisów szczególnych. Ulga ta nie dotyczy więc np. wspólnika jednoosobowej sp. z o.o. czy wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Aby móc opłacać składki na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach, przedsiębiorca musi spełnić łącznie określone warunki (patrz ramka).

Składki od obniżonej podstawy przedsiębiorca może opłacać przez pierwsze 24 miesiące kalendarzowe, licząc od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej. Przy ustalaniu tego okresu bierze się pod uwagę pełne miesiące kalendarzowe. Jeśli więc przedsiębiorca rozpoczął wykonywanie działalności np. od 1 stycznia 2023 r., to prawo do opłacania ulgowych składek społecznych przysługuje mu od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2024 r. Gdyby natomiast rozpoczął swoją działalność chociaż dzień później, tj. 3 stycznia 2023 r., wówczas 24 pełne miesiące kalendarzowe należałoby liczyć dopiero od 1 lutego 2023 r., a z preferencji przedsiębiorca korzystałby w okresie od 2 stycznia 2023 r. do 31 stycznia 2025 r. (w zasadzie więc o jeden miesiąc dłużej). Co istotne, do czasu trwania ulgi wlicza się czas, w którym przedsiębiorca nie miał obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, przykładowo z powodu zawieszenia wykonywania działalności czy podlegania tym ubezpieczeniom z innego tytułu (np. z pracy na etacie).

Jednym z warunków korzystania przez przedsiębiorcę z "ulgowego" opłacania składek społecznych jest niewykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy. Pod pojęciem "byłego pracodawcy" należy rozumieć każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności (także takiego, z którym przedsiębiorca nie rozwiązał stosunku pracy). Aby skorzystać z ulgowego ZUS-u, zakres czynności wykonywanych w ramach działalności na rzecz byłego pracodawcy nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych u niego w ramach stosunku pracy. Z kolei przez zwrot "czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności" należy rozumieć czynności powierzone przez pracodawcę i wykonywane przez pracownika w ramach umowy o pracę. Warunek niewykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy dotyczy nie tylko pierwszego dnia jej prowadzenia, ale całego 24-miesięcznego okresu.

3. Ulgowa składka zdrowotna

Każda osoba prowadząca własną firmę podlega z tego tytułu obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i w związku z tym musi co miesiąc opłacać do ZUS składkę na to ubezpieczenie. Tak jest nawet wtedy, gdy przedsiębiorca np. jest emerytem i nie ma obowiązku opłacania składek społecznych.

Niektórym jednak przedsiębiorcom przepisy o ubezpieczeniu zdrowotnym dają prawo do zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej lub jej obniżenia do wysokości zaliczki na podatek dochodowy opłacanej z działalności. Ulga ta przysługuje emerytom i rencistom oraz osobom zaliczonym do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Mogą z niej skorzystać wyłącznie w tych miesiącach, w których spełniają wymagane warunki. Korzystając z ulgi nadal podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i - co istotne - muszą co miesiąc składać do ZUS dokumentację rozliczeniową.

» emeryci i renciści

Z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne zwolnieni są przedsiębiorcy, których świadczenie emerytalne lub rentowe (brutto) nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia. Skorzystanie z tego zwolnienia jest jednak możliwe tylko w przypadku, gdy przedsiębiorca:

• uzyskuje z działalności przychody w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury, tj. kwoty 794,22 zł, czyli 50% z kwoty 1.588,44 zł, tyle bowiem od 1 marca 2023 r. wynosi kwota najniższej emerytury lub
• opłaca podatek dochodowy z prowadzonej działalności w formie karty podatkowej.

» osoby niepełnosprawne

Również niektórzy niepełnosprawni przedsiębiorcy nie muszą opłacać składki zdrowotnej z racji prowadzonej firmy. Ulga ta dotyczy osób posiadających ustalony znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Podobnie jednak jak osoby z prawem do emerytury lub renty, również niepełnosprawni przedsiębiorcy muszą spełniać określone kryteria (patrz grafika).

Z ulgi tej mogą też korzystać przedsiębiorcy, którzy co prawda nie mają ustalonego właściwego stopnia niepełnosprawności, ale posiadają odpowiednie orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o ustalonym stopniu niezdolności do pracy. Jest ono bowiem traktowane na równi z odpowiadającym mu orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności. W tym przypadku zwolnienie z obowiązku opłacania składki zdrowotnej nie jest uzależnione od wysokości pobieranego świadczenia rentowego. Wobec czego mogą z niego korzystać również renciści pobierający stosunkowo wysokie świadczenie rentowe (tj. wyższe niż kwota minimalnego wynagrodzenia).

Natomiast przedsiębiorcy legitymujący się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, dla których prowadzona działalność stanowi jedyne źródło przychodu, mogą opłacać składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Z uprawnienia tego nie można skorzystać zarówno w przypadku, gdy źródło dodatkowych przychodów będzie stanowiło inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego niż pozarolnicza działalność, jak również wtedy, gdy dodatkowy przychód nie będzie stanowił odrębnego tytułu do objęcia tym ubezpieczeniem. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca posiadający ustalony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności (osiągający przychód jedynie z racji prowadzonej firmy) uzyska np. zasiłek chorobowy z ZUS, nie będzie mógł opłacić składki zdrowotnej obniżonej do wysokości należnej zaliczki na pdof.

Ulgi tej nie stosuje się wobec niepełnosprawnych przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej.

4. Niższe składki społeczne dla przedsiębiorców uprawnionych do małego ZUS

W ramach tzw. małego ZUS składki społeczne będą mogą opłacać przedsiębiorcy, których roczny przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120.000 zł. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych osób jest ustalana w oparciu o dochód z prowadzonej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym.

Zmniejszenie limitu przychodu

W razie rozpoczęcia, zakończenia lub zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego, roczny limit przychodu, od którego zależy prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w niższej wysokości, ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Dzieli się wtedy kwotę 120.000 zł przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym i mnoży przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia firmy w poprzednim roku kalendarzowym. Otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza lub w dół, jeśli jest niższa niż 0,5 grosza (przykład 1).

Liczba dni prowadzenia działalności odpowiada liczbie dni, w której przedsiębiorca podlegał z tego tytułu w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub zdrowotnemu. Dlatego nie należy uwzględniać w niej liczby dni, w których przedsiębiorca wprawdzie prowadził działalność gospodarczą, ale podlegał ubezpieczeniu w KRUS albo za granicą. Powinien natomiast uwzględnić liczbę dni, w których korzystał z tzw. ulgi na start.

Ustalenie podstawy wymiaru składek w ramach małego ZUS

Przedsiębiorca, który korzysta od 1 stycznia 2023 r. z małego ZUS, w pierwszej kolejności powinien ustalić przeciętny miesięczny dochód uzyskany z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym według określonego wzoru (patrz ramka). Otrzymany wynik powinien zaokrąglić do pełnych groszy w górę - jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza lub w dół - jeśli końcówka jest niższa niż 0,5 grosza (przykład 2). Trzeba pamiętać, że jeżeli składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy korzystającego z małego ZUS (oraz osób z nim współpracujących) zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, wówczas roczny dochód z działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym powiększa się o kwoty tych składek zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Następnie przedsiębiorca powinien pomnożyć przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym i współczynnik określony w art. 18c ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszący 0,5.

Ostatnim krokiem jest porównanie otrzymanego wyniku z dolnym i górnym limitem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, obowiązującym osoby prowadzące działalność gospodarczą. Ustalona bowiem w powyższy sposób najniższa podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia nie będzie mogła:

• przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (w 2023 r. - 4.161 zł),
• być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2023 r. - nie niższa niż 1.047 zł).

Jeżeli okaże się, że ustalona przez przedsiębiorcę podstawa wymiaru składek społecznych jest równa lub wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, powinien on opłacać składki społeczne od zadeklarowanej przez siebie podstawy wymiaru, nie niższej jednak niż górny limit, czyli w bieżącym roku - 4.161 zł.

Jeśli natomiast ustalona przez przedsiębiorcę podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, wtedy najniższą obowiązującą go podstawą wymiaru składek społecznych będzie wysokość dolnego limitu (przykład 3).

Należy pamiętać, że wysokość kwoty, od której przedsiębiorca opłaca składki na ubezpieczenia społeczne, ma wpływ na wysokość przysługujących mu ewentualnych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, w tym zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego, zasiłku macierzyńskiego. Przedsiębiorca może więc zadeklarować jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwotę wyższą niż ustalona przez niego na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (nie wyższą jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego).

Roczny przychód/dochód u ryczałtowców

W przypadku osób, do których w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i które nie korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT, przez roczny:

1) przychód z działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym należy rozumieć wartość sprzedaży, o której mowa w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, czyli odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT - bez kwoty tego podatku,

2) dochód z działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym należy rozumieć roczny przychód z działalności gospodarczej w rozumieniu pkt 1), pomnożony przez współczynnik 0,5.

Natomiast w przypadku osób, do których w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, przez roczny dochód z działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym należy rozumieć roczny przychód z działalności gospodarczej pomnożony przez współczynnik 0,5.

Kto nie może korzystać z małego ZUS?

Z małego ZUS nie mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku kalendarzowym:

• prowadzili działalność gospodarczą krócej niż 60 dni kalendarzowych,
• rozliczali się w formie karty podatkowej i korzystali ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT,
• także prowadzili pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (np. jako wspólnik spółki jawnej, komandytowej, jednoosobowej spółki z o.o.).

Ponadto nie mają też do niej prawa przedsiębiorcy, którzy spełniają warunki do opłacania składek od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia oraz ci, którzy wykonują działalność na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres tej działalności.

Informacja o korzystaniu z małego ZUS

Aby skorzystać od 1 stycznia 2023 r. z małego ZUS, uprawniony przedsiębiorca powinien przekazać do ZUS odpowiednie dokumenty zgłoszeniowe:

• wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z dotychczasowym kodem tytułu ubezpieczenia, jeśli kontynuuje prowadzenie działalności prowadzonej w poprzednim roku kalendarzowym,
• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo - jeśli podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu - zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo 05 92 - jeśli posiada rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Dokumenty te przedsiębiorca powinien przekazać do ZUS do końca stycznia br. Taki termin obowiązuje np. przedsiębiorców, którzy w 2022 r. opłacali składki na ogólnych zasadach. Również przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli lub wznowili prowadzenie działalności gospodarczej od 1 stycznia br., powinni dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń w ramach małego ZUS w terminie do 31 stycznia br. Z kolei przedsiębiorca, który rozpocznie lub wznowi prowadzenie działalności gospodarczej po 24 stycznia br., na dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń w ramach małego ZUS będzie miał tylko 7 dni liczonych od dnia rozpoczęcia/wznowienia działalności. Jeżeli przejście na mały ZUS (np. po zakończeniu 24-miesięcznego preferencyjnego opłacania składek społecznych) nastąpi w trakcie roku kalendarzowego, na przekazanie do ZUS odpowiednich dokumentów zgłoszeniowych przedsiębiorca będzie miał także 7 dni.

Żadnych dokumentów zgłoszeniowych nie powinien przekazywać do ZUS przedsiębiorca korzystający z małego ZUS w 2022 r., który spełnia warunki do korzystania z małego ZUS od 1 stycznia 2023 r..