Zasady opodatkowania podatkiem liniowym

Gazeta Podatkowa

W ramach zasad ogólnych przedsiębiorcy mają prawo wyboru podatku liniowego jako sposobu opodatkowania. Taka decyzja oznacza opłacanie w działalności gospodarczej pdof według stałej, 19% stawki, bez względu na wysokość osiąganych z tego tytułu dochodów.

Dokonanie wyboru

Omawianego wyboru mogą dokonać zarówno podatnicy prowadzący samodzielnie działalność, jak również osoby fizyczne będące wspólnikami spółki lub spółek niebędących osobami prawnymi. Jeżeli chodzi o spółki, to dozwolona jest sytuacja, gdy jeden ze wspólników rozlicza się według stawki liniowej, a pozostali - według skali podatkowej. Gdy jednak przedsiębiorca równocześnie ma indywidualną działalność oraz wykonuje ją w spółce lub spółkach niebędących osobami prawnymi, decyzja o korzystaniu z opodatkowania podatkiem liniowym będzie dotyczyła wszystkich form tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o pdof (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.).

Aby wybrać jako formę opodatkowania podatek liniowy, przedsiębiorca powinien złożyć pisemne oświadczenie w tej sprawie. Należy je złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku. Termin ten jest jednakowy dla podatników rozpoczynających działalność w trakcie roku podatkowego oraz tę działalność kontynuujących. Dokonany wybór tego sposobu opodatkowania dotyczy również lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik we wskazanym wcześniej terminie zawiadomi również w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji z tego sposobu opodatkowania albo złoży w terminie i na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym pisemny wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej albo oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Wskazane oświadczenie oraz zawiadomienie podatnicy mogą złożyć na podstawie przepisów ustawy o CEIDG.

Liniowiec może w stosunku do firmowych przychodów korzystać ze zwolnień, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 ustawy o pdof.

Utrata prawa do stosowania

Przed podjęciem decyzji o wyborze podatku liniowego przedsiębiorca powinien zapoznać się z ograniczeniami zdefiniowanymi w art. 9a ust. 3 ustawy o pdof. Z jego uregulowań wynika, że gdy podatnik, który wybrał sposób opodatkowania podatkiem liniowym, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do podatku liniowego. W konsekwencji jest on obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Podstawa opodatkowania

Podstawę opodatkowania u liniowca stanowi dochód będący nadwyżką sumy przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nad kosztami ich uzyskania. W trakcie roku podatkowego, ustalając podstawę opodatkowania, podatnik może pomniejszyć dochód zasadniczo o straty poniesione z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w latach ubiegłych, zapłacone w roku podatkowym składki na ubezpieczenia społeczne oraz darowizny przekazane na cele kształcenia zawodowego. Natomiast w zeznaniu może ponadto odliczyć od dochodu m.in. wpłaty na IKZE, koszty działalności badawczo-rozwojowej, wydatki na termomodernizację.

Podatnicy opodatkowani podatkiem liniowym wpłacają na rachunek właściwego urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy według 19% stawki podatku od momentu osiągnięcia pierwszego dochodu.

Składka zdrowotna

Opłacający podatek liniowy mogą rozliczać w podatku dochodowym składki zapłacone na własne ubezpieczenie zdrowotne z tytułu działalności opodatkowanej w tej formie oraz takie ubezpieczenie osób z nimi współpracujących. Do wyboru w tym zakresie mają dwa sposoby. Pierwszym z nich jest możliwość zaliczenia do firmowych kosztów podatkowych składek zapłaconych przez nich ze wskazanych tytułów (art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o pdof). Drugie rozwiązanie to możliwość pomniejszenia dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem liniowym o te składki (art. 30c ust. 2 pkt 2 ustawy o pdof).

Omawiana preferencja jest jednak objęta rocznym limitem kwotowym. Łączna wysokość składek zaliczonych do kosztów podatkowych lub odliczonych od dochodu nie może przekroczyć w roku podatkowym 8.700 zł. Ten limit obowiązywał w roku wprowadzenia do ustawy o pdof omawianych przepisów, czyli w 2022 r. Jednak począwszy od 2023 r. wysokość limitu przysługującego liniowcowi z tego tytułu podlega corocznie podwyższeniu o wskaźnik odpowiadający ilorazowi kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ogłoszonej w roku poprzednim na podstawie art. 19 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 ze zm.) oraz kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru tych składek ogłoszonej dwa lata wstecz, po zaokrągleniu do pełnych 100 zł w górę (art. 30c ust. 2b ustawy o pdof). Podwyższona kwota jest ogłaszana przez Ministra Finansów w drodze obwieszczenia (art. 30c ust. 2c ustawy o pdof). W efekcie, jak wynika z obwieszczenia w tej sprawie (Mon. Pol. z 2023 r. poz. 1456), limit ten na 2024 r. wynosi 11.600 zł.

Liniowcy opłacający zaliczki uproszczone mają prawo do obniżenia takiej zaliczki o 19% składki na własne ubezpieczenie zdrowotne oraz osób współpracujących zapłaconej przez siebie w danym miesiącu (art. 44 ust. 6j ustawy o pdof).

Termin zapłaty

Przedsiębiorcy-liniowcy zaliczki na podatek opłacają w systemie miesięcznym lub kwartalnym. Dochody firmowe za dany rok podatkowy mają obowiązek rozliczyć w zeznaniu PIT-36L, które muszą złożyć w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Rozliczenie liniowca z małżonkiem

Niektórzy liniowcy mają prawo do wspólnego opodatkowania z małżonkiem. Są to ci podatnicy, do których mają zastosowanie m.in. przepisy o podatku liniowym, którzy jednocześnie przez cały rok podatkowy nie osiągnęli przychodów ani nie ponieśli kosztów uzyskania przychodów. Nie mogą oni być równocześnie w roku wspólnego rozliczenia zobowiązani lub uprawnieni do zwiększania lub pomniejszania podstawy opodatkowania albo przychodów, a także zobowiązani lub uprawnieni do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń.