Jak założyć spółkę jawną tradycyjną drogą?

Wspólnicy, którzy aktualnie dążą do założenia spółki jawnej, mogą zarejestrować ją w KRS między innymi zawierając umowę spółki i składając w sądzie rejestrowym e-wniosek. Wybierając tę drogę rejestracji, wspólnicy mają pełną swobodę redagowania treści umowy spółki.

Określenie kształtu spółki

Spółka jawna stanowi najprostszą i najbardziej przystępną formę prowadzenia działalności gospodarczej spośród tych, które są uregulowane w Kodeksie spółek handlowych. Do założenia tej spółki konieczne jest zawarcie umowy spółki i uzyskanie wpisu do KRS. Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do KRS.

Pierwszym etapem zawiązywania spółki jest spisanie jej umowy. Jest to właściwy czas na ustalenie kształtu spółki. Wspólnicy mogą skorzystać ze wzoru umowy spółki, jaki dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w zakładce Umowy. Aby zrozumieć zasady funkcjonowania spółki jawnej, należy zapoznać się z przepisami K.s.h., w szczególności z jego art. 8-10¹ oraz art. 22-85. W tym miejscu wskazać można, że poszczególne paragrafy zawarte we wspomnianym wzorze umowy spółki jawnej odnoszą się do konkretnych przepisów, i tak w odniesieniu do następujących paragrafów odwołać się należy do wskazanych przepisów: § 7 - art. 53 K.s.h., § 8 - art. 29-30 K.s.h., § 9- 10 - art. 38-47 K.s.h., § 11 - art. 51-52 K.s.h., § 12 - art. 10 K.s.h., § 13 - art. 64 i art. 60 K.s.h., § 14 - art. 64 K.s.h. W przypadku przepisów art. 39-57 K.s.h. trzeba zwrócić uwagę, że na mocy art. 37 § 1 K.s.h. zasady z nich wynikające mają zastosowanie w spółce, jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej. Określając firmę, tj. nazwę spółki (patrz § 2 umowy) pamiętać należy o treści art. 24 K.s.h. oraz ogólnych regułach prawa firmowego zawartych w art. 43¹-43¹⁰ Kodeksu cywilnego.

Treść K.s.h. czy Kodeksu cywilnego dostępna jest w serwisie www.przepisy.gofin.pl, w zakładce Kodeksy. Pod każdym z przepisów zamieszczone są artykuły dotyczące danej regulacji. Zapoznanie się z ich treścią pozwoli poznać sens przepisów i w miarę możliwości poprzez odpowiednie zredagowanie umowy spółki dostosowanie regulacji kodeksowych do potrzeb wspólników.

Umowa bez notariusza

Umowa spółki jawnej rejestrowanej tradycyjną drogą powinna zostać zawarta na piśmie. W przeciwnym razie umowa będzie nieważna (art. 23 K.s.h.).

Rejestracja w KRS

Wpis do rejestru przedsiębiorców KRS dokonywany jest na wniosek. Składa się go drogą elektroniczną.

Do e-wniosku należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę wpisu, tj.

• umowę spółki,
   
• wykaz adresów wspólników albo ich adresy do doręczeń na osobnej kartce; Obowiązek ten reguluje art. 26 § 1 pkt 3 K.s.h.). Obecnie należy pamiętać także o regulacji szczególnej wynikającej z nowego brzmienia art. 19a ust. 5 ustawy o KRS. Zgodnie z nim do wniosku o wpis osób reprezentujących podmiot wpisany do Rejestru, likwidatorów i prokurentów należy dołączyć oświadczenia tych osób obejmujące zgodę na ich powołanie oraz ich adresy do doręczeń. Wymogu dołączenia oświadczenia obejmującego zgodę nie stosuje się, jeżeli wniosek o wpis jest podpisany przez osobę, która podlega wpisowi albo która udzieliła pełnomocnictwa do złożenia wniosku o wpis, albo której zgoda jest wyrażona w protokole z posiedzenia organu powołującego daną osobę lub w umowie spółki.

Wniosek należy opłacić przed przekazaniem do sądu rejestrowego. Opłaty za wpis spółki w trybie tradycyjnym wynoszą 600 zł (500 zł tytułem opłaty sądowej oraz 100 zł za ogłoszenie wpisu do MSiG).

Informacje o tym jak złożyć e-wniosek o wpis spółki do KRS w trybie tradycyjnym dostępne są w artykule: Rejestracja spółki w KRS w trybie tradycyjnym.

Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru (art. 26 § 3 K.s.h.).

Wpis do KRS, NIP i REGON

Jeżeli złożony w sądzie rejestrowym wniosek jest prawidłowy, sąd wpisze spółkę jawną do rejestru przedsiębiorców. Następnie dane objęte treścią wpisu (tzw. dane podstawowe spółki) zostaną przekazane drogą elektroniczną do urzędowych rejestrów (CRP KEP, tj. Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników oraz rejestru REGON, a z CRP KEP także do ZUS).

Po zamieszczeniu danych podstawowych w CRP KEP czy rejestrze REGON spółce jawnej zostanie nadany odpowiednio NIP i REGON. Co więcej, informacja o tych numerach trafi z urzędów do sądu rejestrowego drogą elektroniczną i wówczas zostaną one zamieszczone w KRS. Wpisy NIP i REGON do KRS są wolne od opłat i nie podlegają ogłoszeniu w MSiG. Ujawnienie NIP w rejestrze stanowi potwierdzenie jego nadania. Urząd skarbowy nie będzie wydawał odrębnego poświadczenia.

Mając numery KRS, NIP i REGON wspólnicy mogą założyć rachunek bankowy dla spółki czy zadbać o pieczątkę firmową dla niej.

Obowiązki wobec urzędów

Nowa spółka w terminie 21 dni od dnia uzyskania wpisu w KRS zobowiązana jest złożyć zgłoszenie identyfikacyjne w zakresie danych uzupełniających na druku NIP-8. Składa się je wyłącznie w urzędzie skarbowym. Dane uzupełniające z CRP KEP zostaną przekazane elektronicznie do rejestru REGON i Centralnego Rejestru Płatników Składek (tj. do ZUS). W przypadku ZUS w NIP-8 zaznaczyć należy w części D.4 czy spółka jest płatnikiem składek w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przy tym w spółce jawnej to każdy ze wspólników (osób fizycznych) jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia. Natomiast spółka jest płatnikiem składek jedynie za osoby objęte obowiązkiem ubezpieczeń (np. pracowników). Jeżeli nowo zawiązana spółka nie będzie mieć takich osób, wówczas zaznaczyć trzeba kwadrat NIE. W przeciwnym razie zakreślić trzeba TAK i druk NIP-8 powinien być złożony w terminie 7 dni od daty rejestracji w KRS (zgodnie z informatorem ZUS).

Odrębnie od obowiązków spółki każdy ze wspólników musi w ZUS dokonać zgłoszenia siebie jako płatnika składek (na druku ZUS ZFA) oraz jako osobę ubezpieczoną (na druku ZUS ZUA lub ZUS ZZA).

Spółka może także dokonać rejestracji dla potrzeb VAT (na druku VAT-R). W niektórych sytuacjach rejestracja taka jest obowiązkowa.

Spółka jawna a status podatnika CIT

Katalog podatników CIT aktualnie obejmuje niektóre spółki jawne. Spośród spółek jawnych podatnikiem CIT są jedynie te spółki, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne i tylko wówczas, gdy spółka nie wywiąże się z obowiązków informacyjnych.

Chodzi tu o złożenie informacji CIT-15J.

CIT-15J to informacja o podatnikach CIT oraz podatnikach PIT posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku spółki jawnej (załącznik to CIT/JW).

CIT-15J ma być złożony przez spółkę jawną, a nie przez jej wspólnika. Omawianą informację należy złożyć do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki.

W przypadku nowo powstającej spółki informacja CIT-15J powinna być złożona w terminie 14 dni, licząc od dnia zarejestrowania spółki jawnej.

Spółki jawne, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, nie są podatnikami CIT. Spółki te nie muszą dopełniać żadnych formalności, aby utrzymać swoją transparentność podatkową (tj. brak statusu podatnika podatku dochodowego).

Zgłoszenie do CRBR

Nowa spółka, po uzyskaniu wpisu do KRS, zobowiązana jest zgłosić informacje o swoim beneficjencie rzeczywistym (beneficjentach rzeczywistych) do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Informacje dotyczące tego obowiązku opisane są w artykule:  Zgłoszenie do CRBR obowiązkowe dla większości spółek handlowych.