Moment powstania obowiązku podatkowego

Poradnik VAT

Świadczę usługi dzierżawy maszyn rolniczych. Jestem małym podatnikiem rozliczającym podatek VAT metodą kasową. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy od świadczonych przeze mnie usług - czy powstaje on na zasadach szczególnych, czy też zgodnie z zasadami dotyczącymi małych podatników?

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Na nieco innych zasadach powstaje obowiązek dla usług dzierżawy. Dla tego typu usług - stosownie do art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) ustawy - powstaje on z chwilą wystawienia faktury (z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług).

Wskazane przepisy nie mają jednak zastosowania przy kasowej metodzie rozliczania VAT. W odniesieniu bowiem do małych podatników rozliczających podatek VAT metodą kasową, ustawodawca w art. 21 ust. 1 ustawy o VAT w sposób szczególny uregulował moment powstania obowiązku podatkowego. Termin powstania obowiązku podatkowego uzależniony jest od tego, kto jest kontrahentem podatnika.

W sytuacji, gdy kontrahentem podatnika rozliczającego się kasowo z podatku VAT jest inny czynny podatnik VAT, wówczas obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty (art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Oznacza to, że dopóki kontrahent nie ureguluje na rzecz małego podatnika należności, ten nie musi odprowadzać podatku należnego.

Natomiast w przypadku sprzedaży na rzecz podmiotów niebędących czynnymi podatnikami VAT, obowiązek podatkowy - w myśl art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy - powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Wprawdzie, w art. 21 ust. 6 ustawy o VAT ustawodawca wprowadził pewne wyłączenia z kasowego rozliczania VAT, lecz nie dotyczą one usług świadczonych przez podatnika, czyli dzierżawy.

Oznacza to, że przy stosowaniu kasowej metody rozliczania VAT nie ma zastosowania szczególny termin powstania obowiązku podatkowego dla usług dzierżawy określony w art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) ustawy o VAT. Dla tego typu usług obowiązek podatkowy należy zatem określić zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy.