Ryczałt jako alternatywna forma opodatkowania

Poza skalą podatkową i podatkiem liniowym przedsiębiorcy spełniający określone kryteria mogą korzystać również ze zryczałtowanych form opodatkowania. O ile karta podatkowa dostępna jest wyłącznie dla osób kontynuujących działalność po 31 grudnia 2021 r., to z ryczałtu ewidencjonowanego może skorzystać znacznie szerszy krąg zainteresowanych.

Podmioty uprawnione

Ryczałt ewidencjonowany przeznaczony jest dla przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej osób fizycznych, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych.

Przedsiębiorca w 2024 r. może opłacać tzw. ryczałt ewidencjonowany, gdy:

1) w 2023 r.:

a) uzyskał przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 2.000.000 euro, lub

b) uzyskał przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 2.000.000 euro,

2) rozpocznie wykonywanie działalności w 2024 r. - bez względu na wysokość przychodów.

Stąd prawo do opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w 2024 r. mają podatnicy, którzy w 2023 r. osiągnęli przychody z działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 9.218.200 zł lub osiągnęli przychody z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wszystkich wspólników nie przekroczyła kwoty 9.218.200 zł.

Kto poza ryczałtem?

Z opodatkowania w formie tzw. ryczałtu ewidencjonowanego (z zastrzeżeniem prywatnego najmu) ustawodawca wyłączył:

1) opłacających podatek w formie karty podatkowej,

2) korzystających, na podstawie odrębnych przepisów, z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,

3) osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:

• prowadzenia aptek,
• działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,

4) wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,

5) podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:

a) samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,

b) w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,

c) samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka

- jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności pdof na ogólnych zasadach.

Jeśli podatnik prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółki, który wybrał opodatkowanie w formie ryczałtu, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów bądź ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników:

1) wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub

2) wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym

- w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do tej formy opodatkowania i, poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Zgłoszenie wyboru

O wyborze ryczałtu ewidencjonowanego przedsiębiorca informuje fiskusa, składając w określonym terminie oświadczenie w tym zakresie na dany rok podatkowy. Przewiduje tak art. 9 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym... (Dz. U. z 2022 r. poz. 2540 ze zm.). Oświadczenie to podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według jego miejsca zamieszkania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego. Dokonany wybór będzie również dotyczył lat następnych, chyba że w kolejnych latach podatnik we wskazanym terminie złoży oświadczenie w formie pisemnej o rezygnacji z tej formy opodatkowania, albo oświadczenie o wyborze podatku liniowego w terminie określonym w art. 9a ust. 2 ustawy o pdof (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.). Wskazane oświadczenia podatnicy mogą składać na podstawie przepisów ustawy o CEIDG.

Podstawa opodatkowania

Podstawę opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym zasadniczo stanowi przychód, który jednak ryczałtowiec może obniżyć o odliczenia:

• z tytułu wydatków wskazanych w art. 26 ust. 1 pkt 2, pkt 2a, pkt 2b, pkt 2c, pkt 5-6a i pkt 9, art. 26h ust. 1 oraz art. 26hb ust. 1 ustawy o pdof (w tym m.in. składki ZUS, wpłaty na IKZE, darowizny, ulgę rehabilitacyjną, na zabytki i termomodernizacyjną), jeżeli nie zostały już odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów podatkowych na podstawie przepisów ustawy o pdof oraz
• z tytułu strat z działalności gospodarczej poniesionych w okresie korzystania z opodatkowania na zasadach określonych w ustawie o pdof.

O wysokości stawki ryczałtu decyduje rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli podatnik osiąga przychody opodatkowane różnymi stawkami, wysokość ryczałtu ustala się przy zastosowaniu stawki właściwej dla danego rodzaju działalności. Jeśli podatnicy korzystają z odliczeń, należy dokonywać ich od każdego rodzaju przychodu w takim stosunku, w jakim poszczególne rodzaje przychodów opodatkowane różnymi stawkami pozostają w ogólnej kwocie przychodów.

Składka zdrowotna

Przedsiębiorcy-ryczałtowcy mają prawo uwzględniania w rachunku podatkowym opłacanych przez siebie składek zdrowotnych. Dokonują tego pomniejszając przychody firmowe opodatkowane ryczałtem o 50% składek zapłaconych w roku podatkowym (własnych i za osobę współpracującą) z tytułu prowadzenia działalności opodatkowanej w tej formie, jeżeli nie zostały one zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie (art. 11 ust. 1a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym...).